Anakart Nedir? Anakart Seçerken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Anakart yeni bir oluşum değil, yeni bir kavramdır. Uzun zamandır kullanılan baskı devre kartları, birtakım geliştirmeler sonucunda bilgisayarın beyni olarak kullanılmaya başlayınca anakart adını almıştır. Anakart, bilgisayarın ya da dijital herhangi bir cihazın tüm bileşenlerini bir noktaya toplar ve kontrol eder. Anakart bilgisayarın iç ve dış donanımlarıyla koordineli olarak çalışmalıdır.

Anakart, kare şeklinde bir plakadan meydana gelmiştir. Üzerinde genişleme sağlayan kart slotları, RAM yuvaları, yonga setler ve devreler bulunmaktadır. Ayrıca anakart, üzerinde bulunan portlar sayesinde harici birimleri bilgisayara adapte eder. Anakartlar, yalnızca bilgisayarlarda bulunmaz. Hemen hemen tüm dijital cihazlarda vardır.

İlk anakart, 1983 yılında IBM bilgisayarlarına monte edilerek kullanılmaya başlanmıştır. Bu anakart içerisinde 4.8 MHz Intel 8088 işlemci yer alıyordu. Günümüzdeki en basit anakart ile karşılaştırıldığında bile anakartların geçmişten günümüze ne kadar geliştiğini anlayabiliriz. Başlıca dört anakart üreticisi vardır. Bunlar; Asrock, MSI, Gigabyte ve Asus’tur.

Anakartları yapısal bakımdan inceleyecek olursak, fiberglas denilen ve elektrik iletkenliği olmayan malzemeden üretilirler. Ayrıca içerisinde bakır teller bulunur. Tüm anakartlarda bazı donanımların bulunması gereklidir. Bu donanımlar; işlemci, RAM, Chipset (Yonga), BIOS, PCI Slot, AGP Slot, ekran kartı, ses kartı, Ethernet kartı, PS/2 Slotları olarak sıralanabilir.

ANAKART ÜZERİNDEKİ BİLEŞENLER

Anakart, birçok bileşenin bir araya gelmesiyle oluşur. Sata-Ide girişleri, güç kaynağı, bios, bios pili, giriş-çıkış portları, kasa ön panel bağlantıları, RAM slotları, işlemci soketleri, chipset ve veri yolu anakartın üzerinde bulunan bileşenlerdir.

CHIPSET (YONGA SETİ)

Anakart bilgisayarın beynidir. Chipset (yonga seti) için de anakartın beyni diyebiliriz. Donanımlar arası veri akışının denetlenmesinden sorumludur. Bilgisayar kalitesi, hız ve diğer özellikleri üzerinde oldukça etkilidir.

Bir yonga seti iki bölümden oluşmaktadır. “North Bridge” (kuzey köprüsü) ve “South Brige” (güney köprüsü) yönetici yongalar anakart üzerinde bulunmaktadır. Kuzey köprüsü yongası; işlemci, bellek, AGP ve PCI ekspres veri yollarından sorumludur. Bunların kontrolünü yapar ve veri aktarımını sağlar. Anakartın üst kısmına yerleştirildiği için adı kuzey köprüsüdür. Denetlediği elemanlara yakın olması gerekmektedir çünkü ne kadar yakın olursa veri akışı da o kadar hızlı olur.

Güney köprüsü yongası; giriş-çıkış birimlerinden, güç dağıtımından, PCI veri yolundan, USB ve anakart üzerindeki diğer bileşenlerden sorumludur.

Veri Yolu (BUS)

Veri yolu (BUS), adından da anlaşılabileceği üzere anakart üzerindeki bileşenlerin birbirlerine veri aktarabilmek için kullandığı yoldur. Örneğin, durakları yonga setine benzetecek olursak otobüsler de veri yollarıdır. Ancak veri yolları yalnızca verileri aktarmaz. Standart veri yolları bilgisayarda gerçekleşen eylemleri aktarırken adres veri yolları verilerin nereye gönderileceğini belirler. Her veri yolunun belirli bir kapasitesi vardır. Örneğin 32 bit’lik bir veri yolu tek seferde yalnızca 32 bit veri iletebilir. Anakartlarda kullanılan farklı çeşitlerde veri yolları vardır.

ISA (Industy Standart Architecture): Birkaç yıl önce kullanımı bitmiştir. Anakart üzerinde 8 Mhz hıza sahiptir. İlk üretilen veri yolu tipidir. Siyah renkli yuvalara ve 16 bit’lik veri yolu genişliğine sahiptir.

PCI (Peripheral Compenent Interconnect): Günümüzde masaüstü bilgisayarlarda kullanılan en yüksek performansa sahip veri yolu tipidir. 32 ve 64 bit’lik veri yolu genişliğine sahiptir. ISA’ya göre dah büyük yuvaya sahiptir ve yuvaları beyaz renklidir. 33 ve 66 Mhz hızda çalışırlar. Tak-çalıştır özelliğini destekler.

PCI Express (Peripheral Component Inter Express): Üzerine en fazla donanım eklemesine izin veren veri yoludur. PCI’daki paylaşımlı yollar yerine ayrı yollara sahiptir. PCI yuvalarına göre daha hızlı çalışmaktadırlar.

AGP (Advance Graphic Port): AGP,yalnızca ekran kartlarında kullanılır. Çoğu anakart üreticisi tercihlerini AGP’den yana kullanıyor. Pentium 2 ve üstünü destekleyen bilgisayarlarda kullanılmaktadır. 32 bit bant genişliğine sahiptir.

ANAKART SEÇİMİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

Anakart- İşlemci Uyumu

Günümüzde bilgisayarlarda kullanılan iki farklı işlemci markası vardır. AMD ve Intel markaları arasında seçim yapılması gerekiyor. Bu seçim herhangi bir kritere göre şekil almaz. Ancak bundan sonraki evrede soket tipi devreye giriyor. İşlemci markası seçildikten sonra anakart ve soket uyumuna dikkat edilmelidir.

Anakart- Kasa Uyumu

Satın alınan anakart ile kasanın uyumlu olması gerekmektedir. Full Tower denilen kasalar birçok anakart ile uyum sağlayabiliyorken farklı tip kasalarda bu uyumu yakalamak zor olabilir.

Diğer Özellikler

Anakart öncelikle işlemci ve kasa ile uyumlu olmalıdır. Ancak anakart seçiminde yalnızca bu faktörler etkili değildir. Ekran kartı ve ses kartı özelliği de anakart seçiminde ön plana çıkmaktadır. Bu nedenle anakartta görüntü çıkışının olması önemlidir.