e-SMM Nedir? Zorunlu mudur? Nasıl Kullanılır?

e-SMM, yani elektronik Serbest Meslek Makbuzu, serbest meslek erbaplarının mesleki faaliyetlerini ilgilendiren tahsilatların tamamı için düzenlemek ve kesmek ile yükümlü olduğu makbuzun online versiyonuna verilen isimdir. Serbest meslek makbuzu düzenlemek ile yükümlü olan mükellefler ( Noterler hariç olmak üzere, avukat, doktor, mali müşavir, mimar, sanatçı ve mühendisler) 1 Ocak 2018 tarihi itibari ile, e-SMM uygulamasına dahil olma imkanını elde etmişlerdir. Elde ettikleri sistemin özellikleri ise aşağıda verildiği gibidir.

e-SMM Özellikleri Nelerdir?

213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerince, serbest meslek erbaplarınca düzenlenen e-SMM özellikleri aşağıdaki gibidir.

• Elektronik serbest meslek makbuzu, kağıt serbest meslek makbuzu ile tam olarak aynı yasal niteliklere sahiptir.
• Serbest meslek makbuzunun, hizmet sunulan alanın talebine bağlı olarak değişmek şartı ile, elektronik ya da sanal ortamda düzenlenmesi ve iletilmesi mümkündür.
• Dijital ortamda muhafaza ve ibraz edilmesi mümkündür.
• Raporlama, Gelir İdaresi Başkanlığı’na, elektronik ortamda yapılmaktadır.

e-SMM Avantajları Nelerdir?

• Bilindiği üzere belge ve evrakların kanuni saklanma süresi 10 yıldır. Yani resmi niteliği bulunan belgelerin tamamının 10 yıl boyunca saklanması gereklidir. e-SMM ile elde edilen en büyük avantaj ise, bahsi geçen belgelerin 10 yıl boyunca, veri kaybı korkusu olmadan saklanmasıdır. Bu bağlamda muhtemel veri kaybının önüne geçebilmek amacı ile birden fazla yedekleme yöntemi kullanıldığını ve kayıp ihtimalinin bu sayede yok edildiğini söylemek mümkündür.
• Yukarıda, resmi niteliği bulunan belgelerin kanuni saklama süresinin 10 yıl olduğunu belirtmiştik. Bu 10 yıl süre, beraberinde arşivleme ve depolama problemini getirir. Özellikle iş yükü yoğun olan firmalar, arşivleme ve depolama işlemi için depo kiramla faaliyetine bile girebilirler. Bu da firmalar için yeni bir maliyet kaynağının ortaya çıkmasına neden olur. Bu durumun önüne geçilmesi ve bu bağlamda var olan arşiv ve depolama maliyetlerinin giderilmesi ise, e-SMM ile mümkündür.
• Serbest maliyet makbuzunun muhataplara da iletilmesi gerektiğinden, bu bağlamda var olan bir postalama maliyeti söz konusudur. Bu maliyetin önüne geçilmesi de, yine e-SMM ile mümkündür.
• Elektronik serbest meslek makbuzu, gerçekleştirilen işlemlerdeki hata ya da noksan olma riskini minimize eder. Bu bağlamda kişilerin gerçekleştirdikleri işlemlerdeki hata marjları azalmış olur.
• İşlemlerin hızlı ve kolay bir şekilde gerçekleştirilmesini mümkün kılar. Bu hem verimin artmasını hem de zamandan tasarruf edilmesini mümkün kılar.
• Kağıt kullanılmadığı için hem işletmenin maliyetlerini azaltır hem de çevreci bir özellik takınır.

Kimler e-SMM Kullanmak Zorundadır?

19.10.2019 tarihinde yayımlanan resmi gazetede yer alan tebliğe göre;

Serbest meslek erbaplarının;

1. a) 1/2/2020 tarihi itibarı ile faaliyetine halı hazırda devam etmekte olanların 1/6/2020 tarihine,
2. b) 1/2/2020 tarihinden (bu tarih de dahil olmak üzere dâhil) itibaren faaliyetine başlayacak olanlar serbest meslek erbaplarının ise işe başladıkları ayı izleyen 3 üncü ayın sonuna,

kadar, e-SMM uygulamasına dahil olmaları ve bu sistemi kullanmaya başlamaları zorunludur. Söz konusu tarihlerden itibaren, tebliğde yer alan istisnai durumların kapsamadığı kişilerin tamamı e-SMM sistemine kayıt olmalıdır.

Özetlemek gerekirse, bütün serbest meslek erbaplarının 2020 yılı haziran ayı itibari ile serbest meslek makbuzlarını e-SMM olarak şekilde düzenlemeleri zorunlu kılınmıştır. Bu tarih, elektronik ortama geçişlerini henüz tamamlamamış olan serbest meslek erbapları için, 1 temmuz 2020 tarihine kadar uzatılmıştır.

e-SMM İptal Edilebilir mi?

e-SMM iptal edilebilir özelliği bulunan bir belgedir. Söz konusu belgenin, iptal edildiği tarih ile birlikte, çalışılan özel entegretör tarafından GİB’e bildirilmesi gereklidir.