Web Tasarımda Kullanıcı Deneyimi Kriterleri Nelerdir?

Web tasarımda kullanıcı deneyimi seçiminin önemini araştırdık. Web sitenizin ziyaretçilerini müşteriye dönüştürmek istiyorsanız yazımıza göz atmak isteyebilirsiniz!

Web tasarımda kullanıcı deneyimi kriterleri nelerdir konusunda gerekli araştırmaları yapıldığında genel hatlarıyla karşımıza çıkan maddeleri derleyerek bu yazıyı sizlere sunuyoruz. Teknolojinin gelişimi ve internet kullanımının tüm dünya ölçeğinde vazgeçilmez hale gelmesi, web tasarım alanında kullanıcı deneyimi kavramını önemli bir noktaya taşımıştır. Yazıda kullanıcı deneyiminin tamına değinilerek, web tasarımda kullanıcı deneyimi kriterlerinin neler olduğundan bahsedilecektir.

Kullanıcı Deneyimi Nedir?

Kullanıcı deneyimi (UX), kullanıcıların bir ürün, sistem ya da hizmet ile nasıl etkileşime girdiğini ifade eden kavramdır. Diğer bir ifadeyle kullanıcı deneyimi, kullanıcının neye ihtiyaç duyduğunu, neye değer verdiğini, yeteneklerini ve sınırlamalarını derinlemesine bir biçimde anlamaya odaklanır. Endüstri mühendisi Henry Dreyfuss, 1955 yılında yazdığı “Designing for People” isimli kitabında kavramın tanımını şöyle yapmıştır:

“Ürün ve insanlar arasındaki temas noktası bir sürtüşme noktası olduğunda, [tasarımcı] başarısız olmuştur. Öte yandan, insanlar ürünle temas kurarak daha güvenli, daha rahat, satın almaya daha istekli, daha verimli veya sadece daha mutlu hale getirilirse, tasarımcı başarılı olur.”

Kullanıcı deneyimi kavramının mimarı Don Norman ise şöyle tarif etmiştir:

            “Kullanıcı deneyimi, son kullanıcının şirket, hizmetleri ve ürünleri ile etkileşiminin tüm yönlerini kapsar.”

Yukarıdaki tanımlar incelendiğinde teknoloji ve dijitalden bahsedilmediğini görmek çok zor değildir. Ancak ortam ne olursa olsun aktif bir kullanıcı ve şirket arasında bir etkileşimden bahsedilmektedir. Bilimsel bir terim olmasına rağmen ortaya çıktığı andan itibaren tamamen dijital alanda kullanılan bir kavram haline gelmiştir. Bunun bir nedeni de terimin keşfi sırasında teknoloji endüstrisinin patlamaya başlamasıdır. Sonuç olarak, kullanıcı deneyimi deneyimlenebilecek her ürün ve hizmet için geçerliyken, karşılığını en fazla dijital ortamda bulmuştur.

Web Tasarımda Kullanıcı Deneyimi Kriterleri Nelerdir?

Web tasarımda oldukça önemli bir alan olan kullanıcı deneyimi bazı kriterlere sahiptir. Dolayısıyla anlamlı ve değerli bir kullanıcı deneyimine ulaşabilmek için kullanılabilirliğin ötesine geçmek kaçınılmazdır. Bahsedilen kriterleri Peter Morville aşağıdaki gibi özetlemiştir:

• Tasarım işe yarar olmalıdır!

Web tasarımın uygulayıcıları, yöneticilerin çizdiği çizgiler ile yetinmemeli, ürün, sistem ve hizmetlerin faydalı ve işe yarar olup olmadığını sorgulayacak yaratıcılığa ve cesarete sahip olmalıdır. Üretilen içerik özgün ve ihtiyacı karşılayabilir nitelikte olmalıdır. Daha faydalı olabilecek yenilikçi çözümler için iş ve ortam bilgisini kullanılabilmelidir.

• Tasarım kullanılabilir olmalıdır!

Kullanım kolaylığı web tasarımının kullanıcı deneyimi alanında hayati önem taşır. Kullanılabilirlik hali hazırda kullanıcı deneyimi için üzerinde çalışılmaya devam edilen, gelişen, gerekli bir kriterdir.

• Tasarım beğenilir, arzu edilir olmalıdır!

Tasarımın kullanıcının ilgisini çekmesi, beğenisini kazanması için görsel, marka ve diğer tasarım öğelerinin kullanılması gerekir.

• Tasarım bulunabilir, ulaşılabilir olmalıdır!

Kullanıcıların ihtiyaç duyduklarını bulabilmeleri için gezinilebilir web siteleri ve bulunabilir nesneler tasarlanmaya çalışılmalıdır.

• Tasarım erişilebilir olmalıdır!

Günümüz teknolojisiyle etrafımızdaki çoğu nesnenin erişilebilir hale getirilmesi göz önünde bulundurulduğunda web sitelerinin de engelli kişiler için erişilebilir hale getirilmesi kaçınılmazdır.

• Tasarım güvenilir olmalıdır!

Kullanıcılar, sitede kendilerine sunulmuş içeriklere inanmalı ve güvenmelidir.

• Tasarım bir değere karşılık gelmelidir!

Tasarımı yapılan web sitesinin yatırımcı ve sponsorlara katkı sağlaması gerekir. Kâr amacı gütmeyen bir kuruluş için yapılacak bir web sitede dahi kullanıcı memnuniyeti gözetilmelidir.

Bahsedilen yedi kriter web tasarımında kullanıcı deneyimini önceleyerek, tasarımı kullanılabilir olmanın ötesine taşır. Kullanıcıların önceliklerinin belirlenmesi ve ihtiyacının daha anlaşılabilir hale gelmesine yardımcı olur. Belirtmek gerekir ki kullanıcı deneyiminde aranan bu kriterler içerisinde, yapılacak tasarımın niteliği ve hizmet ettiği amacın ne olduğuna göre bazı kriterler daha önemli hale gelebilir. Dolayısıyla bazı tasarımlarda kullanılabilir ve güvenilirlik önemli olabilirken, bazı tasarımlarda bulunabilir olması öncelikli olabilir.

Web tasarımda kullanıcı deneyimi kriterleri, bir yazılım ürünü ya da etkileşimli hizmetin yapısını ve davranışını belirlemeyi gerektiren bir bilgi mimarisi ürünüdür. Böylece kullanıcılar hedeflerine kolayca ulaşabilir ve ihtiyaç duyduklarını bulabilir. Jesse James Garret, “The Elements of User Experience: User-Centered Design for the Web” isimli kitabında kullanıcı deneyimi ile ilgili şu sözlere yer vermiştir:

“İşletmeler artık kaliteli bir kullanıcı deneyimi sağlamanın temel, sürdürebilir bir rekabet avantajı olduğunu anlamaya başladırlar. Müşterinin şirketin teklifleri hakkındaki izlenimini oluşturan kullanıcı deneyimidir, şirketi rakiplerinden farklı kılan kullanıcı deneyimidir ve müşterinizin bir daha geri gelip gelmeyeceğini belirleyen kullanıcı deneyimidir.”